sprawozdanie 2006
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 4 / 2006
KR SKO z dnia 15 grudnia 2006 r.
Informacja o działalności
Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu
za okres od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2006 roku
CZĘŚĆ I
1. Zagadnienia ogólne
Podstawę prawną działania Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu (dalej : SKO) stanowi ustawa z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001r. Nr 79, poz. 856 z p.zm.) oraz rozporządzenia wydane w oparciu o delegację ustawową.
Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości samorządu terytorialnego, właściwymi do rozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania lub stwierdzania nieważności decyzji w trybie uregulowanym przez przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz.1071 z p.zm.; dalej jako – Kpa ) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 z p.zm.; dalej jako – Op ). Kolegium orzeka również w innych sprawach na zasadach określonych w odrębnych ustawach.
Obszar właściwości miejscowej Kolegium obejmuje, zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 roku w sprawie obszarów właściwości samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz. U. Nr 198, poz.1925), powiaty : elbląski, braniewski, ostródzki, iławski, nowomiejski oraz miasto Elbląg – na prawach powiatu wraz z gminami objętymi tym obszarem.
Rozstrzygając sprawy indywidualne w składach trzyosobowych, Kolegium związane jest wyłącznie przepisami obowiązującego prawa.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze jest państwową jednostką budżetową.
2. Obsada kadrowa Kolegium
A. Kolegium składa się z 17 członków : 7 etatowych i 10 pozaetatowych.
Liczba członków etatowych posiadających wykształcenie : |
||||||
wyższe prawnicze : 7 |
wyższe administracyjne : 0 |
|
||||
W tym liczba osób posiadających uprawnienia do ubiegania się o stanowisko : |
||||||
Liczba członków pozaetatowych posiadających wykształcenie : |
||||||
wyższe prawnicze : 3 |
wyższe administracyjne: 5 |
wyższe inne : (przykładowo)
|
||||
W tym liczba osób posiadających uprawnienia do ubiegania się o stanowisko : |
B. Wśród członków Kolegium są trzy osoby posiadające uprawnienia radcowskie.
C. Biuro Kolegium składa się z 7 osób, z których większa część posiada wykształcenie wyższe.
3. Lokal i wyposażenie Kolegium
Siedziba Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu mieści się w Elblągu, przy ul. Związku Jaszczurczego 14a , w budynku własności Skarbu Państwa.
Stan wyposażenia Kolegium w sprzęt biurowy i elektroniczny ( komputery ), fachowe programy komputerowe i niezbędną literaturę fachową należy ocenić jako dobry.
CZĘŚĆ II
1. Statystyka spraw
A. Liczba spraw ujętych w ewidencji ogółem w roku objętym informacją - 2.671
- w tym spraw :
- 1) pozostałych z roku poprzedzającego okres objęty informacją /[i]- 388
- 2) wpływ spraw w roku objętym informacją. - 2.283
- 3) w tym odwołania od decyzji Marszałka województwa - ------
B. Rodzaje spraw ujętych w ewidencji w roku objętym informacją :
1. Liczba spraw administracyjnych - 2.229
Lp. |
Określenie rodzaju sprawy → patrz załącznik do Informacji |
Ilość spraw |
1. |
objęte proceduralnie przepisami Ordynacji podatkowej |
356 |
2. |
działalność gospodarcza |
6 |
3. |
planowanie i zagospodarowanie przestrzenne |
144 |
4. |
pomoc społeczna, świadczenia rodzinne, zaliczka alimentacyjna, stypendia, dodatki mieszkaniowe, sprawy socjalne |
1.092 |
5. |
gospodarka nieruchomościami (bez opłat za wieczyste użytkowanie), przekształcanie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, prawo geodezyjne i kartograficzne |
49 |
6. |
ochrona środowiska, przyrody, zwierząt, odpady, czystość i porządek |
55 |
7. |
prawo wodne |
8 |
8. |
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo śródlądowe, łowiectwo |
------- |
9. |
handel, sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych |
15 |
10. |
prawo o ruchu drogowym, drogi publiczne, transport drogowy |
435 |
11. |
prawo górnicze i geologiczne |
------- |
12. |
egzekucja administracyjna |
5 |
13. |
inne, pozostałe |
64 |
2. Liczba spraw z zakresu aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste - 53
3. Sprawy podlegające rozpatrzeniu w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r.
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153,
poz. 1270 z p.zm. – dalej jako Popsa) - 143
4. Sprawy nie podlegające rozstrzyganiu w trybie decyzji lub postanowień,
w tym skargi i wnioski rozpatrywane w trybie Działu VIII Kpa. - 211
2. Liczba rozstrzygnięć administracyjnych Kolegium
A. Liczba spraw rozstrzygniętych ogółem w roku objętym informacją/[ii] - 2.329
Lp. |
Określenie rodzaju rozstrzygnięcia |
Ilość spraw |
||
1. |
akty wydane przez kolegium jako organ II instancji /[iii] - sposób rozstrzygnięcia patrz → pkt C ppkt 1 |
1.780 |
||
2. |
akty wydane przez kolegium jako organ I instancji /[iv] - sposób rozstrzygnięcia patrz → pkt C ppkt 2 |
85 |
||
3. |
postanowienia wydane w wyniku rozpatrzenia zażaleń na bezczynność organu, w tym :
|
30 |
||
4. |
inne postanowienia /[v] |
146 |
||
5. |
sprawy nie podlegające rozstrzyganiu w formie decyzji lub postanowień (np. art. 64 § 2 Kpa) oraz skargi i wnioski rozpatrywane w trybie Działu VIII Kpa |
55 |
B. Liczba spraw pozostałych do rozstrzygnięcia na koniec roku/[vi] - 341
C. Sposób rozstrzygnięcia:
Lp. |
Określenie rodzaju rozstrzygnięcia |
Ilość spraw |
1. |
decyzje utrzymujące w mocy zaskarżone decyzje (art. 138 § 1 pkt 1 Kpa oraz art.233 § 1 pkt 1 Op) /[vii] |
703 |
decyzje zmieniające decyzje organu I instancji i orzekające co do istoty sprawy oraz uchylające decyzje organu I instancji i umarzające postępowanie (art. 138 § 1 pkt 2 Kpa oraz art. 233 § 1 pkt 2a Op) /7 |
138 |
|
decyzje uchylające decyzje organu I instancji i przekazujące sprawy do ponownego rozpatrzenia (art. 138 § 2 Kpa oraz art. 233 § 2 Op) /7 |
794 |
|
umorzenie postępowania odwoławczego( art. 138 § 1 pkt 3 Kpa oraz art. 233 § 1 pkt 3 Op) /7 |
26 |
|
inne ( np. art. 97 § 1 i art. 98 Kpa oraz art. 134 Kpa) |
140 |
|
2. |
odmowa wznowienia postępowania (art. 149 § 3 Kpa oraz art. 242 § 3 Op) /8 |
--------- |
odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji (art. 157 § 3 Kpa oraz art. 249 § 3 Op) /[viii] |
23 |
|
decyzje wydane po wznowieniu postępowania tj. odmawiające uchylenia decyzji, uchylające i rozstrzygające o istocie sprawy oraz decyzje stwierdzające wydanie decyzji przez organ I instancji z naruszeniem prawa (art. 151 Kpa oraz art. 245 Op) /8 |
--------- |
|
decyzje wydane po wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji tj. odmowa stwierdzenia nieważności decyzji, decyzje stwierdzające nieważność decyzji organu I instancji oraz decyzje stwierdzające wydanie decyzji przez organ I instancji z naruszeniem prawa (art. 156 – 158 Kpa oraz art. 247 – 251 Op) /8 |
26 |
|
inne ( np. postanowienia wydane na mocy art. 65 § 1, art. 66 § 1 i 3 Kpa ) |
36 |
3. Orzeczenia w sprawie opłat za użytkowanie wieczyste,
A. Liczba orzeczeń ogółem - 65
Lp. |
Sposób załatwienia wniosków |
Ilość spraw |
1. |
oddalenie wniosku |
15 |
2. |
ustalenie wypowiedzenia za uzasadnione w innej wysokości i ustalenie opłaty |
4 |
3. |
ugoda |
44 |
4. |
stwierdzenie uchybienia terminu do złożenia wniosku |
----- |
5. |
umorzenie postępowania |
----- |
6. |
stwierdzenie bezpodstawności (nieskuteczności) wypowiedzenia |
----- |
7. |
inne |
2 |
B. Liczba wniesionych sprzeciwów od orzeczeń Kolegium -
C. Liczba spraw pozostałych do rozstrzygnięcia przez Kolegium/[ix] - 12
CZĘŚĆ III
1. Liczba decyzji i postanowień Kolegium zaskarżonych w roku objętym informacją
do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ogółem - 139
· wskaźnik zaskarżalności w stosunku do ogólnej liczby podjętych
rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu - 8,5%
2. Liczba skarg na bezczynność Kolegium skierowana do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ogółem - 2
3. Liczba skarg uwzględnionych przez Kolegium we własnym zakresie
w trybie art. 54 § 3 Popsa, ogółem - 10
4. Liczba spraw rozpoznanych w roku objętym informacją przez Wojewódzki Sąd
Administracyjny w Olsztynie, ogółem /[x] - 151
w tym sprawy rozpatrywane przez sąd z lat /[xi] :
-
2001r. – ----
-
2002r. – ----
-
2003r. – ---
-
2004r. – 1
-
2005r. – 34
-
2006r. - 116
A. Rozstrzygnięcia Sądu dotyczące skarg na orzeczenia Kolegium :
Lp. |
Sposób załatwienia skarg |
Ilość spraw |
1. |
odrzucenie skargi |
19 |
2. |
oddalenie skargi |
80 |
3. |
uchylenie decyzji lub postanowienia |
32 |
4. |
stwierdzenie nieważności decyzji lub postanowienia |
3 |
5. |
stwierdzenie niezgodności z prawem decyzji lub postanowienia |
---- |
6. |
umorzenie postępowania |
17 |
B. Rozstrzygnięcia Sądu dotyczące skarg na bezczynność Kolegium :
Lp. |
Sposób załatwienia skarg |
Ilość spraw |
1. |
odrzucenie skargi |
---- |
2. |
oddalenie skargi |
---- |
3. |
zobowiązanie do dokonania czynności, wydania aktu |
---- |
4. |
umorzenie postępowania |
2 |
· wskaźnik uchylonych orzeczeń SKO przez WSA w stosunku do wszystkich spraw rozpatrzonych przez WSA w danym roku /[xii] 21,19%
5. Liczba skarg kasacyjnych na orzeczenia WSA (w tym zażaleń na postanowienia) skierowanych przez SKO w roku objętym informacją do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie , ogółem - 8
· wskaźnik zaskarżalności w stosunku do ogólnej liczby podjętych
rozstrzygnięć przez sąd w roku objętym informacją - 5,3%
6. Liczba skarg kasacyjnych rozpoznanych w roku objętym informacją przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, ogółem /10 - 8
w tym sprawy rozpatrywane przez sąd z lat /11 :
-
2004r. – 2
-
2005r. – 6
-
2006r. - ---
A. Rozstrzygnięcia NSA dotyczące skarg kasacyjnych na orzeczenia WSA :
Lp. |
Sposób załatwienia skarg |
Ilość spraw |
1. |
odrzucenie skargi – art. 180 Popsa |
----- |
2. |
oddalenie skargi – art. 184 Popsa |
5 |
3. |
uchylenie orzeczenia i przekazanie do ponownego rozpoznania sądowi I instancji – art. 185 § 1 Popsa |
3 |
4. |
uchylenie orzeczenia I instancji i orzeczenie przez sąd II instancji – art. 188 Popsa |
---- |
5. |
uchylenie orzeczenia sądu I instancji i odrzucenie skargi – art.189 Popsa |
---- |
6. |
uchylenie orzeczenia sądu I instancji i umorzenie postępowania – art.189 Popsa |
---- |
CZĘŚĆ IV
Informacje dodatkowe
W analizowanym okresie roku 2006 do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu wpłynęło ogółem 2.283 sprawy tj. o 478 spraw więcej niż w roku 2005.
Lata 2005-2006 charakteryzowały się istotnym wzrostem wpływu spraw; i tak w roku
2005 nastąpił wzrost wpływu spraw ( w stosunku do roku 2004) – o 25,5%, a w roku 2006 (w stosunku do 2005) – o 26,5%.
Łącznie z 388 sprawami pozostałymi z roku 2005 do rozpatrzenia pozostało łącznie 2.671 spraw, w tym 2.229 spraw administracyjnych, 53 sprawy z zakresu aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste oraz 211 spraw nie podlegających rozpatrzeniu w trybie decyzji bądź postanowień ( w tym skargi i wnioski).
Mimo wyraźnego wzrostu liczby spraw i niezmiennego od 2005 stanu etatowego kolegium (7 członków etatowych) Kolegium w analizowanym okresie załatwiło 2.329 spraw, co stanowi 87,23% (spraw nowych i pozostałych do rozpatrzenia z roku 2005), uzyskując w tym zakresie wskaźnik szybkości postępowania korzystniejszy niż w roku 2005 (o ponad 6%).
W strukturze spraw administracyjnych dominowały nadal sprawy z zakresu pomocy społecznej (22,3%), z tym że znaczna część odwołań dotyczyła pomocy w formie zasiłków celowych przyznawanych w trybie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006 roku w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy (Dz.U.Nr 155, poz.1109).
Sprawy z zakresu świadczeń rodzinnych oraz zaliczki alimentacyjnej stanowiły nadal poważny odsetek spraw administracyjnych – 17,5%. W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006 roku (sygn. akt U 6/04) orzekającego o niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu nastąpił wyraźny wzrost spraw z zakresu ruchu drogowego( 426 spraw-19,1% spraw administracyjnych).
Spory odsetek spraw stanowią sprawy objęte przepisami ustawy Ordynacja podatkowa (16,0%) oraz sprawy z zakresu oświaty (stypendia szkolne) -5,4%.
Analizując strukturę spraw rozpatrywanych przez Kolegium ( w określony sposób odzwierciedla ona określone problemy społeczne) należy mieć na uwadze to, że przeważająca większość nadal wiązała się z niezamożnością społeczeństwa na terenie objętym orzecznictwem Kolegium w Elblągu.
Mimo obniżającej się stopy bezrobocia znaczna część rodzin bytuje (nadal) na pograniczu minimum socjalnego bądź wręcz na granicy ubóstwa. Dochodem wielu rodzin są jedynie świadczenia rodzinne oraz świadczenia z pomocy społecznej. Jednakże część środowisk przejawia postawy „ roszczeniowe”, nie zawsze uzasadnione stanem zdrowia, wiekiem bądź możliwościami zarobkowania.
Takie postawy prowadzą do niepokojącego zjawiska „ukrywania” rzeczywistych dochodów, zwłaszcza uzyskiwanych z prac podejmowanych poza granicami kraju, a także ( w niektórych przepadkach) do niewielkiego zaangażowania w dążeniu do poprawy sytuacji własnej rodziny, mimo potencjalnych możliwości.
Jest to bezspornie tylko pewien margines ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej i świadczenia rodzinne lecz dosyć istotny z uwagi na to, iż środki pozostające w budżetach organów (orzekających w tych sprawach) nie pozwalają na zabezpieczenie potrzeb zgłaszanych przez środowiska znajdujące się w faktycznie trudnej sytuacji bytowej, spowodowanej długotrwałym bezrobociem, złym stanem zdrowia, samotnym wychowywaniem dzieci.
Kolegium wielokrotnie podkreślało to, iż organy pierwszoinstancyjne (zwłaszcza orzekające w sprawach pomocy społecznej) posiadają dobre rozeznanie w sytuacji rodzin i osób korzystających ze wsparcia i na ogół trafnie kierują pomoc do środowisk, ze szczególnym uwzględnieniem rodzin wielodzietnych, osób chorych i starszym wieku.
Spory odsetek (6,4%) stanowiły sprawy z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, przy czym liczba tego rodzaju spraw ustawicznie rośnie. Należy oczekiwać dalszego wzrostu tego typu spraw z uwagi na tendencje rozwojowe w budownictwie.
W sprawach tych zasadniczym problemem jest brak aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego.
Uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest procesem wolno postępującym.
Powyższe powoduje konieczność wydawania decyzji w trybie art. 59-61 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Są to sprawy wysoko konfliktogenne, „wymuszające” na organie pierwszoinstancyjnym oraz organie odwoławczym długotrwałe postępowania, mające przede wszystkim na celu wyjaśnianie ( i w miarę możliwości łagodzenie) zarzutów właścicieli sąsiednich nieruchomości, mających niejednokrotnie podłoże w zadawnionych sporach sąsiedzkich.
Bezsprzecznie – brak aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego powoduje z jednej strony niepożądane wydłużanie procesów inwestycyjnych, a z drugiej strony nie sprzyja zachowaniu ładu przestrzennego ( w rozumieniu art. 2 pkt 1 art. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).
Spory odsetek spraw podatkowych dotyczy nadal umorzeń zaległości podatkowych lub innych ulg w uiszczeniu zobowiązań podatkowych. Niejednokrotnie z żądania zastosowania ulg podatkowych występują również przedsiębiorcy ( zwłaszcza w ramach pomocy de minimis) i to nie z przyczyn związanych z nadzwyczajnymi zdarzeniami losowymi lecz wynikającymi częstokroć z nietrafnych własnych decyzji dotyczących prowadzonej działalności gospodarczej.
Struktura rozstrzygnięć Kolegium ( w roku 2006) w zakresie pozwalającym na ocenę prawidłowości orzecznictwa organów pierwszej instancji przedstawia się następująco:
- decyzje utrzymujące w mocy zaskarżone decyzje pierwszoinstancyjne
stanowiły 42,3% ogółu decyzji wydanych przez Kolegium w
postępowaniu odwoławczym;
- decyzje zmieniające decyzje pierwszoinstancyjne i orzekające co do
istoty sprawy bądź uchylające te rozstrzygnięcia i umarzające
postępowanie pierwszoinstancyjne -8,3%;
- decyzje uchylające decyzje pierwszoinstancyjne i przekazujące
sprawę do ponownego rozpatrzenia – 47,8%;
- decyzje umarzające postępowanie odwoławcze- 1,6%.
O ile przy tym się zważy, że Kolegium stwierdziło nadto nieważność 26 decyzji organów pierwszej instancji, a część decyzji utrzymujących w mocy decyzje pierwszoinstancyjne została wydana po przeprowadzeniu dodatkowego postępowania (w trybie art.136 k.p.a bądź w trybie art. 229 ustawy Ordynacja podatkowa) w toku postępowania odwoławczego- to z tego punktu widzenia ocena orzecznictwa organów pierwszej instancji nie może być w pełni zadowalająca.
Najczęściej występujące niedomagania i uchybienia dotyczyły uchybień proceduralnych (zarówno w zakresie przepisów K.p.a. jak i Ordynacji podatkowej), w tym uchybień dot. postępowań dowodowych i oceny zebranych dowodów oraz nieprawidłowej interpretacji przepisów prawa materialnego.
W analizowanym okresie zostało zaskarżonych do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie 139 decyzji i postanowień Kolegium. Wskaźnik zaskarżalności utrzymał się na poziomie zbliżonym do roku 2005 i wynosił 8,5% w stosunku do liczby podjętych rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu.
Struktura rozstrzygnięć Wojewódzkiego Sądu Najwyższego wskazuje na korzystniejszą ocenę orzecznictwa Kolegium; skargi oddalone stanowią 51,3% rozstrzygnięć Sądu ( w roku 2005-35,2% ); wyroki uchylające decyzje (bądź postanowienia Kolegium) -21,19% (w roku 2005-23,07%).
Spośród 32 wyroków uchylających aż 14 dotyczyło spraw z ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych i zaliczce alimentacyjnej. Problemy prawne wynikające z tych ustaw Kolegium sygnalizowało w części opisowej analizy za 2005 rok.
Najbardziej kontrowersyjne wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zostały zaskarżone przez Kolegium do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wniesionych (przez Kolegium) zostało 8 skarg kasacyjnych. Żadna ze skarg wniesionych do NSA w roku 2006 nie została przez ten Sąd jeszcze rozpatrzona. Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrzył 8 skarg kasacyjnych z lat 2004-2005.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze doskonaliło własne orzecznictwo, jak też podejmowało starania na rzecz poprawy orzecznictwa organów pierwszoinstancyjnych, zwłaszcza poprzez:
- dalsze podnoszenie poziomu uzasadnień wydanych rozstrzygnięć,
przy uwzględnieniu ich funkcji instruktażowej dla orzecznictwa
organów pierwszej instancji;
- zharmonizowanie „wewnętrzne”orzecznictwa Kolegium w podobnych,
rodzajowo sprawach;
- szerokie prowadzenie postępowań wyjaśniających w trybie art.136
K.p.a. i art.229 ustawy Ordynacja podatkowa;
- pełne zabezpieczenie uprawnień procesowych stron postępowania
i udzielania stronom pomocy prawnej, zwłaszcza poprzez
instruktażowy charakter uzasadnień decyzji oraz stosunkowo liczne
pisma wyjaśniające prawa i obowiązki stron.
Nadrzędnym celem członków Kolegium jest ustawiczne doskonalenie własnych umiejętności stosowania prawa, i konsekwentne dążenie do jak najpełniejszego realizowania funkcji wyznaczonej przepisami prawa temu organowi administracji publicznej.
Celowi temu służy m.in. udział członków Kolegium w szkoleniach. W analizowanym okresie roku 2006 członkowie Kolegium brali udział w czterech szkoleniach tematycznych (w tym jedno ze szkoleń było organizowane we współpracy Kolegium w Elblągu i Kolegium w Olsztynie).